Samenscholing op coole pleinen

Pleinen in kwetsbare wijken die zowel speel-, beweeg-, en ontmoetingsvriendelijk als klimaatadaptief zijn, dragen bij aan het verkleinen van gezondheidsverschillen. Het onderzoek is gericht op het ontwikkelen van een integrale aanpak voor het speel-, beweeg- en ontmoetingsvriendelijk en tegelijkertijd klimaatadaptief maken van pleinen in kwetsbare wijken in Groningen, Assen en Rotterdam. Hierbij werken gemeenten nauw samen met andere relevante partijen, zoals woningcorporaties, scholen en bewoners.

Achtergrond
Vanwege de grote aantallen niet-grondgebonden woningen in deze wijken, speelt het leven zich hier voor een belangrijk deel af op pleinen. Een plein met veel groen en aantrekkelijke zitgelegenheid kan ertoe bijdragen dat kinderen en volwassenen meer gaan spelen en bewegen en is een prettige omgeving om te verblijven en anderen te ontmoeten. Hiermee bieden zulke pleinen tevens mogelijkheden om de sociale cohesie in de wijk te vergroten en segregatie van bevolkingsgroepen tegen te gaan. Verder kunnen pleinen, wanneer deze klimaatadaptief gemaakt worden, vanwege hun meestal aanzienlijke oppervlak ook een belangrijke bijdrage leveren aan de klimaatopgave. Daarom hebben diverse gemeenten het vergroenen van (school- en andere) pleinen in hun doelstellingen staan.

Bij het herinrichten en vergroenen van pleinen is echter zelden sprake van een integrale aanpak. Een belangrijke reden hiervoor is de betrokkenheid van verschillende gemeentelijke afdelingen uit het fysieke en sociale domein, die het lastig vinden op een integrale en domeinoverstijgende manier samen te werken. Domeinoverstijgende samenwerking is echter essentieel, want niet iedere vergroening om beweging en ontmoeting te stimuleren is per se de beste klimaatadaptieve oplossing. Hierbij zijn bijvoorbeeld ook technische aspecten zoals infiltratiecapaciteit en beheer van groot belang. En omgekeerd nodigt niet iedere klimaatadaptieve aanpassing uit tot beweging en ontmoeting.

Een heringericht en vergroend plein sluit bovendien in de praktijk lang niet altijd aan bij de behoeften en wensen van de gebruikers. Om beter aan te sluiten bij de behoeften van zowel kinderen als volwassen wijkbewoners zet de integrale aanpak binnen dit project in op samenwerking van gemeentelijke afdelingen met andere relevante partijen, zoals basisscholen en woningcorporaties, en vooral ook met de wijkbewoners (zowel kinderen als volwassenen).

Onderzoek

Vraagstelling

Hoe kunnen gemeentelijke professionals uit het fysieke en sociale domein samen met alle betrokken partijen (scholen, woningcorporaties, wijkbewoners etc.) pleinen in kwetsbare wijken zowel speel/beweeg/ontmoetingsvriendelijk als klimaatadaptief maken? Om deze vraag te kunnen beantwoorden zijn de volgende deelvragen geformuleerd:

1. Hoe kan op een eenvoudige manier inzichtelijk worden gemaakt in hoeverre een plein speel-, beweeg-, en ontmoetingsvriendelijk en klimaatadaptief is?
2. Hoe functioneren op pleinen geïmplementeerde klimaatadaptieve maatregelen (zowel op het gebied van klimaatadaptatie als op het gebied van spelen/bewegen/ontmoeten)?
3. Hoe kunnen gemeentelijke professionals uit het fysieke en sociale domein die aan het stimuleren van spelen, bewegen, ontmoeten of klimaatadaptatie werken, samen met alle betrokken partijen (scholen, woningcorporaties, wijkbewoners (kinderen en volwassenen), etc.) interventies ontwikkelen, implementeren en evalueren om pleinen zowel speel/beweeg/ontmoetingsvriendelijk als klimaatadaptief te maken?
4. Kunnen de nieuwe integrale inzichten en ervaringen worden vertaald naar praktische (aangescherpte of nieuwe) toetsbare ontwerprichtlijnen voor speel-, beweeg-, en ontmoetingsvriendelijke en klimaatadaptieve pleinen?

Doel

Met dit onderzoeksproject willen we onder meer ontwerprichtlijnen voor speel-, beweeg-, en ontmoetingsvriendelijke en klimaatadaptieve pleinen en richtlijnen voor een integrale en participatieve aanpak opstellen. Ook maken we binnen dit project goede voorbeelden op een eenvoudige manier toegankelijk.

Verwachte resultaten

1. een pleinscorecard om speel/beweeg/ontmoetingsvriendelijkheid en klimaatadaptatief vermogen op een eenvoudige manier te scoren;
2. een doorontwikkelde database van de bestaande ClimateScan met meetgegevens op het gebied van spelen/bewegen/ontmoeten en klimaatadaptatie;
3. concrete richtlijnen voor een integrale en participatieve aanpak;
4. toetsbare ontwerprichtlijnen;
5. een doorontwikkelde ClimateHealthCafé-methode.

Disseminatie

1. twee kennisuitwisselingsbijeenkomsten voor gemeentelijke professionals;
2. (inter)nationale disseminatie via webpagina’s en social media;
3. ClimateHealthCafés (zowel online als fysiek);
4. twee wetenschappelijke publicaties;
5. nationale publicaties op websites en in vakbladen.

Partners

Hogeschool Rotterdam, Gemeente Groningen, Gemeente Assen, Gemeente Rotterdam, Vereniging van Groninger Gemeenten, GGD Groningen, GGD Rotterdam Rijnmond, Lefier, De Huismeesters, Actium – Woningcorporatie, Openbare Dalton Basisschool Het Karrepad, Basisschool Sint Franciscus, Basisschool de Blijvliet, Het Floreshuis, Waterschap Hollandse Delta, Donker Groep, IVN Natuureducatie, Buurt- en Speeltuinwerk Rotterdam.